کنوانسیون CMR – حمل زمینی (بخش سوم)

پس از بررسی بخش دوم کنوانسیون CMR، در بخش سوم سری مقالات کنوانسیون‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی به بررسی مواد 13 تا 17 کنوانسیون‌ CMR می‌پردازیم.

ماده 13:

1- پس از رسیدن کالا به مقصد، گیرنده کالا دارای این حق است که از حمل‌کننده بخواهد کالا و نسخه دوم راه بارنامه را در قبال دریافت رسید به وی تحویل دهد. در صورت اعلام مفقودی کالا و یا عدم تحویل آن در مدت زمان مقرر در ماده 19، گیرنده کالا حق دارد حقوق ناشی از قرارداد حمل را به نام خود از حمل‌کننده طلب کند.

2- تحویل گیرنده دارای حقوق مقرر در بند 1 این ماده، باید هزینه‌های مربوط به خود را که در راه بارنامه درج شده‌ است تسویه کند. در صورت بروز هرگونه اختلاف در این موضوع و عدم تأمین تضمین لازم توسط تحویل‌گیرنده، حمل‌کننده می‌تواند از تحویل کالا به گیرنده اجتناب کند.

ماده 14:

1- اگر قبل از تحویل کالا به هر علتی امکان اجرای قرارداد مطابق با شرایط مندرج در راه بارنامه وجود نداشته باشد، حمل‌کننده کالا باید از شخصی که با توجه به قوانین ماده 12 دارای حق تعیین تکلیف کالا می‌باشد، کسب تکلیف کند.

2- با این حال، اگر امکان حمل کالا طبق شرایط مندرج در راه بارنامه وجود نداشته باشد و همچنین حمل‌کننده نتواند از طریق شخص دارای حق تعیین تکلیف کالا در ماده 12 کسب تکلیف کند، حمل‌کننده باید اقدامی را به عمل آورد که از نظر وی منافع شخص نامبرده را به بهترین وجه ممکن تأمین کند.

ماده 15:

1- در صورت بروز هر گونه مشکل برای حمل‌کننده در هنگام تحویل کالا، وی باید از فرستنده کالا کسب تکلیف کند. اگر گیرنده از تحویل کالا امتناع ورزد، فرستنده کالا بدون نیاز به تحویل نسخه اول راه بارنامه، حق تعیین تکلیف کالا را خواهد داشت.

2- حتی در صورتی که گیرنده از تحویل کالا امتناع ورزیده باشد، می‌تواند تا قبل از دریافت دستورات جدید از سمت فرستنده توسط حمل‌کننده، درخواست تحویل کالا را بنماید.

3- بر اساس مقررات مذکور در بند 3 ماده 12، در صورت بروز هر گونه مشکل در تحویل کالا پس از آن‌که گیرنده دستور تحویل کالا را به شخص دیگر صادر کرده باشد، با این فرض این‌که این‌بار گیرنده به عنوان فرستنده کالا و شخص دیگر گیرنده باشد، مفاد 1 و 2 این ماده مجری خواهند بود.

ماده 16:

1- حمل‌کننده حق دارد خواستار دریافت هزینه‌هایی که برای دریافت دستورات جدید و اجرای آن‌ها محتمل شده است شود؛ مگر این‌که این هزینه‌ها ناشی از اشتباه یا غفلت حمل‌کننده باشد.

2- در موارد ذکر شده در بند 1 ماده 14 و ماده 15، حمل‌کننده می‌تواند با تخلیه فوری کالا به حساب شخص دارای حق تعیین تکلیف کالا، قرارداد حمل را به اتمام برساند. سپس حمل‌کننده باید کالا را از طرف شخص دارای حق نسبت به آن، نگهداری کند. البته حمل‌کننده می‌تواند مسئولیت نگهداری کالا را به شخص دیگری نیز واگذار کند؛ که در این صورت به جز دقت در انتخاب شخص سوم، هیچ مسئولیت دیگری برای حمل‌کننده باقی نمی‌ماند. هزینه‌های مربوط به راه بارنامه و سایر هزینه‎‌ها پس از تحویل کالا قابل وصول خواهد بود.

3- اگر کالا فاسدشدنی باشد، در صورتی که وضعیت کالا ایجاب کند یا هزینه‌های انبارداری با قیمت کالا همخوانی نداشته باشد، حمل‌کننده می‌تواند بدون دریافت دستور جدید از صاحب حق تعیین تکلیف کالا، کالا را بفروشد. علاوه بر موارد اشاره شده، اگر حمل‌کننده پس از مدت زمانی معقول دستوری مخالف با آن‌چه باید انجام دهد از صاحب حق تعیین تکلیف کالا دریافت نکند، می‌تواند نسبت به فروش کالا اقدام کند.

4- در صورت فروش کالا، حاصل فروش آن پس از کسر هزینه‌های مربوطه در اختیار صاحب حق تعیین تکلیف کالا قرار می‌گیرد. در صورتی که این هزینه‌ها بیشتر از حاصل فروش کالا شود، حمل‌کننده می‌تواند خواستار دریافت مابه‌التفاوت شود.

5- ترتیب فروش کالا در چنین شرایطی بر اساس قانون یا عرف مکانی که کالا در آن قرار دارد تعیین می‌شود.

فصل چهارم (مسئولیت حمل کننده)

ماده 17:

1- مسئولیت ورود هرگونه خسارت به کل یا قسمتی از کالا از زمان تحویل گرفتن کالا تا تحویل دادن آن به گیرنده، و تاخیر در تحویل کالا بر عهده حمل‌کننده خواهد بود.

2- اگر خسارات وارده یا تاخیر در تحویل کالا به دلیل خطا، غفلت مدعی یا دستورات صادر‌شده از جانب وی باشد، به‌جز دستوراتی که حمل‌کننده در اجرای آن‌ها دچار اشتباه شده باشد، یا به علت عیب خود کالا و یا شرایط غیرقابل اجتناب و پیامدهایی باشد که حمل‌کننده کنترلی بر آن‌ها ندارد، مسئولیت بر عهده حمل‌کننده نخواهد بود.

3- عیب وسیله نقیله مورد استفاده برای حمل کالا، خطا یا غفلت صاحب وسیله نقلیه، خدمه و نمایندگان شخص وی حمل‌کننده را از مسئولیت مبرا نمی‌کند.

4- بر اساس بندهای 2 تا 5 ماده 18 اگر خسارات ایجاد شده ناشی از ذات خود کالا بوده و با یک یا چند مورد از حالات زیر مطابقت داشه باشد، مسئولیت خسارت بر عهده حمل‌کننده نخواهد بود:

الف- استفاده از وسایل نقیله روباز بدون پوشش در صورتی که انتخاب چنین وسیله نقلیه‌ای از قبل مورد توافق قرار گرفته و در راه بارنامه نیز ذکر شده باشد.
ب- عدم بسته‌بندی یا بسته‌بندی ناقص کالاهایی که بنا به طبیعت خود در صورت نداشتن بسته‌بندی مناسب موجب حادثه و خسارت می‌شوند.
ج- بارگیری، گذاشت و برداشت، بارچینی و یا تخلیه کالا توسط فرستنده، گیرنده یا اشخاصی که توسط این دو فرد به این کار منصوب شده‌اند باشد.
د- ویژگی‌های برخی از کالاها که از طریق زنگ‌زدگی، پوسیدگی، شکنندگی، خشکیدگی، نشتی، آفت یا بیدزدگی و یا ضایعات عادی موجب آسیب به کل یا بخشی از کالا می‌شوند.
ه- نقص یا عدم کفایت شماره‌ها و علامت‌های روی بسته بندی کالا.
و- جابه‌جایی حیوانات زنده.

5- بر اساس مقررات این ماده، در مواردی که حمل کننده نسبت به بعضی از عوامل موجب فقدان، خسارت، یا تأخیر مسئول نبوده باشد، نسبت به عوامل ‌دیگر فقط تا حدی مسئول است که عوامل یاد شده در فقدان، خسارت یا تأخیر کالا سهیم بوده‌اند.

در صورت تمایل به دنبال کردن مطالب وبلاگ فریت‌ریت می‌توانید با ثبت نام در خبرنامه از انتشار مطالب جدید با خبر شوید.