کلاس‌های کالاهای خطرناک – مواد منفجره و قابل اشتعال

کالاهای خطرناک شامل کالاها و یا موادی هستند که توانایی ایجاد خطر برای سلامت و ایمنی اموال و یا محیط زیست را دارند. مقررات IATA کالاهای خطرناک را بر اساس نوع خطرشان به 9 کلاس (class) تقسیم کرده است. در برخی موارد این کلاس‌ها به بخش‌های جزئی‌تری (division) تقسیم ‌می‌شوند تا خطر خاصی را در درون یک کلاس نشان دهند.

در ادامه به بررسی ۴ کلاس اول فهرست زیر می‌پردازیم.

کلاس‌های کالاهای خطرناک:

کلاس ۱: مواد منفجره

کلاس ۲: گازهای قابل اشتعال

کلاس ۳: مایعات قابل اشتعال

کلاس ۴: جامدات قابل اشتعال؛ مواد خود آتش زا؛ موادی که در تماس با آب، گازهای قابل اشتعال از خود آزاد می‌کنند.

کلاس ۵: مواد اکسید کننده و پراکسیدهای آلی

کلاس ۶: مواد سمی و عفونی

کلاس ۷: مواد رادیواکتیو

کلاس ۸: مواد خورنده

کلاس ۹: مواد خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست محیطی دارند.

کلاس ۱.۱: مواد منفجره

شامل مواد منفجره‌ای است که خطر انفجار توده‌ای دارند. منظور از انفجار توده‌ای انفجاری است که در یک لحظه تقریبا تمامی بار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

کلاس ۱.۲: مواد منفجره

شامل مواد منفجره‌ای است که خطر پرتاب شوندگی داشته اما خطر انفجار توده‌ای ندارند.

کلاس ۱.۳: مواد منفجره

شامل مواد منفجره‌ای است که خطر آتش سوزی، انفجار کوچک، پرتاب‌شوندگی کوچک یا هر سه را داشته، اما خطر انفجار توده‌ای ندارند.

کلاس ۱.۴: مواد منفجره

شامل مواد منفجره‌ای است که خطر انفجار جزئی دارند. پیامدهای این نوع انفجار تا حد زیادی به یک بسته بندی محدود می‌شود و پرتاب‌شوندگی ذرات با اندازه و گستره‌ای محسوس دور از انتظار است. آتش سوزی خارجی نباید باعث انفجار آنی تقریباً تمامی محتوای بسته شود.

کلاس ۱.۵: مواد منفجره

شامل مواد منفجره با حساسیت بسیار کم است. این دسته‌بندی از موادی تشکیل شده است که خطر انفجار توده‌ای دارند اما حساسیت آن‌ها آن‌قدر کم است که تحت شرایط معمول حمل‌ونقل، احتمال شروع یا تبدیل آتش سوزی به انفجار بسیار کم است.

کلاس ۱.۶: مواد منفجره

شامل اقلام با حساسیت بسیار کم است که خطر انفجار توده‌ای ندارند. این دسته‌بندی مواد منفجره با حساسیت بسیار کم را شامل می شود که احتمال شروع یا انتشار انفجار آنها بسیار کم است.

کلاس ۲.۱: گازهای قابل اشتعال

۴۵۴ کیلوگرم از هر ماده که در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد یا کمتر و فشار ۱۰۱.۳ کیلو پاسکال در حالت گاز است ( ماده‌ای که دارای نقطه جوش ۲۰ درجه سانتیگراد یا کمتر در فشار ۱۰۱.۳ کیلو پاسکال است. ) و:

1. در مخلوط حجمی با 13 درصد ( یا کمتر ) هوا در فشار ۱۰۱.۳ کیلو پاسکال قابل اشتعال است؛ یا

2. بدون در نظر گرفتن حد پایین با حداقل 12% هوا، دارای دامنه اشتعال در فشار ۱۰۱.۳ کیلو پاسکال است.

کلاس ۲.۲: گازهای غیر قابل اشتعال – غیر سمی

این دسته بندی شامل گاز فشرده، گاز مایع، گاز کرایوژن تحت فشار، گاز فشرده در محلول، گاز خفگی‌آور و گاز اکسید کننده است. یک گاز فشرده غیر قابل اشتعال و غیر سمی یعنی هر هر ماده یا ترکیبی که:

1. در بسته بندی، فشار مطلق ۲۸۰ کیلو پاسکال ( یا بیشتر ) را در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد اعمال کند، یا

2. در دسته بندی‌های ۲.۱ و ۲.۳ قرار نگیرد.

کلاس ۲.۲: گاز اکسیژن

این یک پلاکارد اختیاری برای اکسیژن فشرده در حالت گاز یا مایع است. اکسیژن یک گاز غیر قابل اشتعال محسوب می‌شود، چرا که به تنهایی نمی سوزد؛ با این حال برای احتراق لازم است. غلظت زیاد اکسیژن تا حد بسیار زیادی سرعت و شدت آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد.

کلاس ۲.۳: گازهای سمی

گاز سمی قابل استنشاق ماده‌ای است که در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد ( یا کمتر ) و فشار ۱۰۱.۳ کیلو پاسکال در حالت گاز باشد ( ماده‌ای که در فشار ۱۰۱.۳ کیلو پاسکال نقطه جوشی برابر با ۲۰ درجه سانتیگراد یا کمتر داشته باشد. ) و:

1. به اندازه‌ای سمی باشد که در حین حمل‌ونقل برای سلامت انسان خطر ایجاد کند، یا

2. در صورت نبود اطلاعات کافی درباره میزان سمی بودن آن، فرض شود که برای انسان سمی است؛ چرا که هنگام آزمایش بر روی حیوانات آزمایشگاهی LC50  آن بیشتر از ml/m³ 5000 نبوده است.

در صورت تمایل برای استعلام هزینه حمل و نقل بین المللی، می توانید از سیستم فریت ریت استفاده کنید.

کلاس ۳: مایعات قابل اشتعال

یک مایع قابل اشتعال مایعی است که نقطه اشتعال آن کمتر از ۶۰.۵ درجه سانتیگراد باشد. هر ماده‌ای که در حالت مایع دارای نقطه اشتعال ۳۷.۸ درجه سانتیگراد ( یا بالاتر ) باشد که عمداً قبل از حمل حرارت داده شده است یا در دمای بالاتر از نقطه اشتعال خود در بسته‌بندی فله‌ای حمل شود، جز این دسته قرار می‌گیرد؛ به جز موارد زیر:

1. هر مایعی که با یکی از تعاریف مشخص شده در 49CFR 173.115 مطابقت داشته باشد.

2. هر ترکیب تشکیل شده از یک یا چند جزء با نقطه اشتعال ۶۰.۵ درجه سانتیگراد یا بیشتر که حداقل ۹۹ درصد از کل حجم ترکیب را در بر گرفته است و قابلیت حمل در نقطه اشتعال یا بالاتر از آن را ندارد.

3. هر مایعی با نقطه اشتعال بالاتر از ۳۵ درجه سانتیگراد که بر اساس ASTM 4206 احتراق را حفظ نمی‌کند.

4. هر مایعی که بر اساس ISO 2592 دارای نقطه اشتعال بالاتر از ۳۵ درجه سانتیگراد و نقطه آتش بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتیگراد است.

5. هر مایعی با نقطه اشتعال بالاتر از ۳۵ درجه سانتیگراد که در یک محلول انحلال پذیر در آب، که ۹۰ درصد از جرم آن متشکل از آب است، قرار دارد. 

کلاس ۴.۱: جامدات قابل اشتعال

1. مواد منفجره حساسیت زدایی شده که در حالت خشک در کلاس ۱ در نظر گرفته می‌شوند. این مواد مشخصاً با اسم شان مورد تایید قرار می گیرند و یا یک اسم حمل‌و‌نقلی و کلاس خطر به‌خصوص به آن‌ها اختصاص داده می‌شود.

2. مواد خود واکنش پذیر که از نظر حرارتی ناپایدار هستند و حتی بدون مشارکت هوا نیز در واکنش‌های تجزیه‌ای به شدت گرمازا شرکت می‌کنند.

3. جامداتی که به راحتی قابل احتراق هستند و می‌توانند از طریق اصطحکاک باعث آتش سوزی شوند. سرعت سوخت این جامدات سریع‌تر از ۲.۲ میلی‌متر بر ثانیه است. پودرهای فلزی قابل اشتعال که می‌توانند در کمتر از ۱۰ دقیقه در کل نمونه واکنش نشان دهند جز این دسته در نظر گرفته می‌شوند.

کلاس ۴.۲: مواد خود آتش زا

ماده خود آتش‌زا، ماده‌ای است که به خودی خود قابل اشتعال است؛ به عبارتی دیگر، مایع یا جامدی در نظر گرفته می‌شود که در کمتر از ۵ دقیقه بعد از تماس با هوا یا یک ماده خود گرمایشی قابلیت اشتعال دارد. ماده خود گرمایشی در صورت تماس با هوا، بدون نیاز به منبع انرژی قادر به گرم کردن خود است.

کلاس ۴.۳: موادی که در تماس با آب، گاز‌های قابل اشتعال از خود آزاد می کنند.

ماده‌ای که در حالت مرطوب خطرناک محسوب می‌شود، ماده‌ای است که در صورت تماس با آب می‌تواند خود به خود مشتعل شود یا با سرعتی بیشتر از ۱ لیتر از هر گیلوگرم از ماده در ساعت، گاز سمی یا قابل اشتعال تولید کند.

در صورت تمایل می توانید کلاس‌های کالاهای خطرناک – مواد شیمیایی را نیز مطالعه کنید.

در صورت تمایل به دنبال کردن مطالب وبلاگ فریت‌ریت می‌توانید با ثبت نام در خبرنامه از انتشار مطالب جدید با خبر شوید.