کلاس‌های کالاهای خطرناک – مواد شیمیایی

کالاهای خطرناک شامل کالاها و یا موادی هستند که توانایی ایجاد خطر برای سلامت و ایمنی اموال و یا محیط زیست را دارند. مقررات IATA کالاهای خطرناک را بر اساس نوع خطرشان به 9 کلاس (class) تقسیم کرده است. در برخی موارد این کلاس‌ها به بخش‌های جزئی‌تری (division) تقسیم ‌می‌شوند تا خطر خاصی را در درون یک کلاس نشان دهند.

پس از بررسی کلاس‌های کالاهای خطرناک-مواد منفجره و قابل اشتعال، ، در بخش دوم سری مقالات به بررسی کلاس‌های 5.1 ، 5.2 ، 6.1 و 6.2 می‌پردازیم.

کلاس 5.1:

گازها و یا مواد اکسیدکننده‌ای که با تولید اکسیژن، خطر و شدت آتش را افزایش می‌دهند.

ماده اکسیدکننده ممکن است، معمولا با تولید اکسیژن باعث شروع یا گسترش بیشتر آتش‌سوزی در مواد دیگر شود.

1. یک ماده جامد زمانی در کلاس 5.1 قرار می‌گیرد که هنگام آزمایش آن بر طبق راهنمای تست و معیارهای سازمان ملل، میانگین زمان سوخت آن کمتر یا مساوی با زمان سوخت یک ترکیب پتاسیم برومات و سلولز با نسبت 3 به 7 باشد.

2. یک ماده مایع زمانی در کلاس 5.1 قرار می‌گیرد که هنگام آزمایش آن بر طبق راهنمای تست و معیارهای سازمان ملل، خود به خود مشتعل شود یا میانگین زمان افزایش فشار آن از 690 کیلوپاسکال به 2070 کیلوپاسکال کمتر از زمان افزایش فشار یک ترکیب نیتریک اسید (65 درصد) و سلولز با نسبت 1 به 1 باشد.

کلاس 5.2:

پراکسیدهای آلی که عمدتا سریع می‌سوزند و به ضربه و اصحکاک حساس هستند.

به هر ترکیب آلی شامل اکسیژن در ساختار دو ظرفیتی -O-O- پراکسید آلی گفته می‌شود؛ این ترکیب می‌تواند از مشتقات هیدروژن پراکسیدی باشد که در آن یک یا چند اتم هیدروژن با رادیکال‌های آلی جایگزین شده‌اند؛ مگر آنکه هر یک از موارد زیر صادق باشد:

1. مشخصات ماده با تعریف یک ماده منفجره مطابقت داشته باشد؛ در این صورت باید در دسته بندی مواد منفجره قرار گیرد.

2. حمل‌ونقل ماده بر اساس 49CFR 172.101 از این زیر فصل یا 49CFR 173.21 ممنوع باشد.

3. از نظر مدیر دستیار ایمنی مواد خطرناک، این ماده میزان خطر یک ماده کلاس 5.2 را نداشته باشد.

4. ماده با یکی از شرایط زیر مطابقت داشته باشد:

• بر اساس محاسبات انجام شده با معادله موجود در پاراگراف  (a)(4)(ii)در این قسمت، میزان اکسیژن موجود در موادی که حاوی کمتر از 1.0% هیدروژن پراکسید هستند بیشتر از 1.0% نباشد.
• موادی که حاوی 1.0 تا 7.0 درصد هیدروژن پراکسید باشند.

کلاس 6.1:

مواد سمی

این دسته‌بندی شامل موادی است که در حین حمل‌ونقل به طور قطعی تا حد آسیب به سلامت انسان سمی هستند، یا بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده بر حیوانات آزمایشگاهی به طور فرضی برای انسان سمی فرض می‌شوند.

مانند گاز اشک‌آور که یک ماده سوزش‌آور است و در فضاهای بسته باعث سوزش شدید می‌شود.

کلاس 6.2:

مواد عفونی

1. تعاریف

۱.۱. مواد عفونی شامل موادی هستند که به طور قطعی یا طبق انتظار حاوی عوامل بیماری‌زا هستند. عوامل بیماری‌زا میکروارگانیسم‌هایی هستند (از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها، ریکتزیا، انگل‌ها، قارچ‌ها) که می‌توانند در موارد زیر منجر به بیماری در انسان و حیوان شوند.

توجه داشته باشید که سموم گیاهی، حیوانی و یا باکتریایی که حاوی هیچ‌گونه مواد عفونی نیستند و یا سمومی که در مواد عفونی وجود ندارند باید در دسته‌بندی 6.1 قرار گرفته و به UN 3172 اختصاص داده شوند.

۱.۲. محصولات بیولوژیکی شامل محصولاتی هستند که از موجودات زنده گرفته شده است و مطابق با الزامات مقامات ملی تولید و توزیع می‌شوند. این مواد در پیشگیری، درمان، تشخیص بیماری در انسان‌ها و حیوانات استفاده می‌شوند، و یا با هدف توسعه، آزمایش و یا تحقیق مرتبط به کار گرفته می‌شوند. این محصولات شامل تولیدات کامل یا ناکامل مانند واکسن‌ها هستند اما تنها به آن‌ها محدود نمی‌شوند.

۱.۳. کشت‌ میکروب در آزمایشگاه نتیجه فرایند اعمال عوامل بیماری‌زا به صورت عمدی است. این تعریف نمونه‌های بیمار مشخص‌شده در مورد زیر را شامل نمی‌شود.

۱.۴. نمونه‌های بیمار مستقیماً از انسان‌ها یا حیوانات گرفته می‌شوند و شامل مدفوع، ترشحات، خون، بافت و اعضای بدن هستند و برای اهدافی از جمله تحقیق، تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری حمل می‌شوند.

۱.۵. ضایعات پزشکی یا بالینی که از معالجه پزشکی حیوانات و انسان‌ها یا تحقیقات زیستی حاصل می‌شوند.

2. طبقه بندی مواد عفونی

مواد عفونی باید در دسته بندی 6.2 قرار بگیرند و به طور مناسب به UN 2814 ،UN 2900 ،UN 3291 یا UN 3373 اختصاص داده شوند.

مواد عفونی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند.

1. دسته A:

یک ماده عفونی در حال حمل‌ونقل که اگر انسان یا حیوان سالم در معرض آن قرار گیرد، دچار ناتوانی دائمی یا بیماری‌های کشنده می‌شود. نمونه‌های شاخص موادی که با این معیارها مطابقت دارند در جدول 3.6.D آورده شده است.

توجه داشته باشید که در معرض قرار گرفتن هنگامی رخ می‌دهد که ماده عفونی از بسته‌بندی حفاظتی خود خارج شود و در تماس فیزیکی با انسان یا حیوان قرار گیرد.

(الف) مواد عفونی مطابق با این معیارها که تنها در انسان و یا در انسان و حیوان بیماری ایجاد می‌کنند باید به UN 2814 اختصاص داده شوند. مواد عفونی که تنها در حیوانات بیماری ایجاد می‌کنند باید به UN 2900 اختصاص داده شوند.

(ب) اختصاص داده شدن به UN 2814 یا UN 2900 باید بر اساس سابقه پزشکی شناخته شده و علائم انسان یا حیوان مرجع، شرایط محلی بیماری همه‌گیر بومی یا قضاوت حرفه‌ای در مورد شرایط فردی انسان یا حیوان مرجع باشد.

نکات:

1. نام حمل‌ونقلی مناسب برای UN 2814 ماده عفونی اثرگذار بر انسان است. نام حمل‌ونقلی مناسب برای UN 2900 ماده عفونی منحصراً اثرگذار بر حیوانات است.

2. جدولی که در ادامه ارائه شده است جامع نیست. مواد عفونی نظیر عوامل بیماری‌زای جدید یا در حال پیدایش که در جدول قرار ندارند اما دارای همان معیارها هستند، باید به گروه A اختصاص داده شوند. همچنین اگر در رابطه با مطابقت داشتن یا نداشتن ماده با معیارها تردیدی وجود داشته باشد، ماده باید در گروه A قرار گیرد.

۲. دسته B:

یک ماده عفونی که معیارهای لازم برای قرارگیری در دسته A را ندارد.

مواد عفونی دسته B باید به UN 3373 اختصاص داده شوند.

۳. استثنائات

۱. موادی که فاقد مواد عفونی هستند و یا موادی که ایجاد بیماری توسط آن‌ها در انسان و حیوان بعید به نظر می‌رسد مشمول این قوانین و مقررات نخواهند بود؛ مگر این‌که با معیارهای قرارگیری در یک کلاس دیگر مطابقت داشته باشند.

۲. مواد حاوی میکروارگانیسم‌ها که برای انسان و حیوان بیماری‌زا نیستند مشمول این قوانین و مقررات نخواهند بود؛ مگر این‌که با معیارهای قرارگیری در یک کلاس دیگر مطابقت داشته باشند.

۳. مواد در حالتی که عوامل بیماری‌زای موجود در آن‌ها خنثی یا غیرفعال شده باشند، به گونه‌ای که ماده دیگر خطری برای سلامت ایجاد نکند، مشمول این قوانین و مقررات نیستند؛ مگر این‌که با معیارهای قرارگیری در یک کلاس دیگر مطابقت داشته باشند.

۴. نمونه‌های محیطی (مانند نمونه‌های آب و غذا) که خطر ایجاد عفونت توسط آن‌ها قابل توجه نیست مشمول این قوانین و مقررات نیستند؛ مگر اینکه با معیارهای قرارگیری در یک کلاس دیگر مطابقت داشته باشند.

۵. لکه‌های خونی خشک حاصل شده از قرار دادن یک قطره خون بر روی مواد جاذب یا تست غربال‌گری FOB (خون مخفی در مدفوع)، خون و اجزای خون که برای انتقال خون یا پیوند هر گونه بافت یا اندام جمع آوردی شده‌اند، مشمول این قوانین و مقررات نمی‌شوند.

۶. نمونه‌های بیمار که احتمال وجود عوامل بیماری‌زا در آن‌ها کم است، در صورتی که بسته‌بندی نمونه از نشت جلوگیری کند و با عبارات «نمونه انسانی مستثنا» یا «نمونه حیوانی مستثنا» علامت گذاری شده باشد، مشمول این قوانین و مقررات نمی‌شوند. بسته‌بندی نمونه باید دارای شرایط زیر باشد:

(الف) بسته بندی کالا باید از 3 جزء تشکیل شده باشد:

• یک مخزن اصلی ضد نشت
• یک بسته بندی ثانویه ضد نشت
• یک بسته بندی بیرونی با مقاومت کافی برای ظرفیت، جرم و کاربرد مورد نظر، و دارای حداقل یک سطح با ابعاد 100×100 میلی متر یا بیشتر.

(ب) برای مایعات، مواد جذب کننده باید به میزان کافی در فضای بین مخزن درونی و بسته‌بندی ثانویه قرار گیرند تا در حین حمل‌ونقل از هر گونه نشت مایع به بسته‌بندی خارجی و به خطر افتادن یک‌پارچگی ماده ضربه‌گیر جلوگیری شود.

(پ) اگر چندین مخزن درونی در کنار یک‌دیگر داخل یک بسته‌بندی ثانویه قرار گیرند، هر کدام باید به صورت جداگانه بسته‌بندی شده یا از یک‌دیگر جدا شوند تا از هرگونه تماس بین آن‌ها جلوگیری شود.

توجه داشته باشید که برای تعیین این‌که آیا نمونه بیمار دارای حداقل احتمال وجود عوامل بیماری‌زا هست یا خیر، به وجود یک عنصر مناسب آزمایش برای تعیین معافیت این ماده تحت این بند نیاز است. این قضاوت باید بر اساس سابقه پزشکی شناخته شده، علائم و شرایط فردی انسان یا حیوان و شرایط محلی بیماری همه‌گیر بومی باشد.

در صورت تمایل مقاله کارت بازرگانی چیست را در بلاگ فریت ریت بخوانید.

مثال‌هایی از نمونه‌هایی که ممکن است تحت این بند حمل شوند عبارت‌اند از:

• آزمایش خون یا ادرار برای کنترل سطح کلسترول، سطح گلوکز خون، سطح هورمون یا آنتی‌ژن‌های اختصاصی پروستات (PSA).
• نمونه‌هایی که برای نظارت بر عملکرد اعضای بدن مانند قلب، کبد یا کلیه انسان یا حیوان مبتلا به بیماری‌های غیرعفونی، یا نظارت بر داروهای درمانی مورد نیاز هستند.
• نمونه‌هایی که برای بیمه یا استخدام جمع‌آوری شده‌اند و هدف آن‌ها تعیین میزان مصرف مواد مخدر و الکل است.
• تست بارداری
• نمونه برداری برای تشخیص سرطان
• تشخیص آنتی‌بادی در انسان و حیوان

محصولات بیولوژیکی

محصولات بیولوژیکی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

۱. محصولاتی که با تابعیت از مقررات مقامات مربوطه تولید و بسته‌بندی شده‌اند و برای بسته‌بندی نهایی، توزیع و یا استفاده به منظور مراقبت‌های بهداشتی شخصی از جانب متخصصان پزشکی و یا افراد عادی حمل می‌شوند. موادی که در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند مشمول قوانین و مقررات این کلاس از کالاهای خطرناک نمی‌شوند.

۲. محصولاتی که در دسته‌بندی (1) قرار نمی‌گیرند و به طور قطعی، یا بر طبق انتظار، حاوی مواد عفونی بوده و دارای شرایط قرارگیری در دسته A یا B هستند. محصولات این دسته‌بندی باید بنا به اقتضا به UN 2814 ،UN 2900 یا UN 3373 اختصاص داده شوند.

توجه: برخی محصولات بیولوژیکی مجاز ممکن است تنها در نقاط بخصوصی از دنیا خطر بیولوژیکی ایجاد کنند. در این صورت ممکن است مقامات ذی‌صلاح مطابقت با مقررات محلی را بر این محصولات اجبار کرده و یا محدودیت‌های دیگری را بر آن‌ها اعمال کنند.

میکروارگانیسم‌ها و ارگانیسم‌های تراریخته

میکروارگانیسم‌های تراریخته‌ای که بر اساس تعریف یک ماده عفونی محسوب نمی‌شوند، باید بر اساس زیربخش 3.9 دسته‌بندی شوند.

ضایعات بیمارستانی

۱. ضایعات بیمارستانی که حاوی مواد عفونی دسته A  هستند باید بنا به اقتضا به UN 2814 یا UN 2900 اختصاص داده شوند. همچنین، ضایعات بیمارستانی حاوی مواد عفونی دسته B به UN 3291 اختصاص داده می‌شوند.

۲. ضایعات بیمارستانی که به احتمال زیاد حاوی مواد عفونی نیستند باید به UN 3291 اختصاص داده شوند.

توجه: نام حمل‌ونقلی مناسب برای UN 3291 ضایعات بیمارستانی نامشخص، ضایعات بیمارستانی بیولوژیکی و یا ضایعات بیمارستانی قانونی است.

۳. ضایعات بیمارستانی ضدعفونی‌شده که در گذشته حاوی مواد عفونی بوده‌اند مشمول این قوانین و مقررات نیستند؛ مگر آن‌که با معیارهای قرارگیری در کلاسی دیگر مطابقت داشته باشند.

حیوانات آلوده

۱. حیوان زنده‌ای که از روی عمد آلوده شده و به طور قطع یا احتمالاً حاوی ماده‌ای عفونی است نباید از راه هوایی حمل شود؛ مگر آن‌که حمل آن از هیچ راه دیگری ممکن نباشد. حیوانات آلوده تنها می‌توانند تحت شرایط و ضوابط مورد تایید مقام ملی مربوطه حمل شوند.

۲. حیوانات زنده نباید برای انتقال مواد عفونی مورد استفاده قرار گیرند؛ مگر آن‌که حمل آن‌ها از هیچ راه دیگری ممکن نباشد.

۳. لاشه‌ حیوانات آلوده به عوامل بیماری‌زا که در دسته A قرار دارند ( یا در این دسته تنها به منظور کشت باکتری مورد استفاده قرار می‌گیرند ) باید بنا به اقتضا به UN 2814 یا UN 2900 اختصاص داده شوند. سایر لاشه‌های آلوده به عوامل بیماری‌زا که به دسته B نسبت داده می‌شوند باید بر طبق مقررات تعیین شده از جانب مقام ذی‌صلاح حمل شوند.

نمونه آزمایش بیمار

نمونه آزمایش بیماران باید بنا به اقتضا به UN 2814 ،UN 2900 یا UN 3373 اختصاص داده شوند؛ مگر آن‌که با یکی از استثنائات ذکر شده مطابقت داشته باشند.

در صورت تمایل به دنبال کردن مطالب وبلاگ فریت‌ریت می‌توانید با ثبت نام در خبرنامه از انتشار مطالب جدید با خبر شوید.